Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών παρουσίασε χθες το νέο χαρτονόμισμα των 100 δολαρίων, σχεδιασμένο για να καταπολεμήσει την ψηφιακή αντιγραφή και την πλαστογράφηση. Το περιοδικό TIME, με αυτή την αφορμή ακολουθεί την ιστορία των χαρτονομισμάτων από την αρχαία Κίνα έως τα σύγχρονα...καλαμάκια για την κοκαΐνη. Ιδού 10 σημεία που μάλλον θα σας εκπλήξουν.
1. Το μεγαλύτερο χαρτονόμισμα – σε μέγεθος – ήταν αυτό που εξέδωσε η κυβέρνηση των Φιλιππίνων το 1998, με αφορμή την επέτειο ενός αιώνα ανεξαρτησίας από τον ισπανικό ζυγό. Το χαρτονόμισμα αξίας 100,000 πέσος, είχε μέγεθος σελίδας Α4 και προσφέρθηκε μοναχά σε συλλέκτες, οι οποίοι μπορούσαν να αγοράσουν ένα για 180.000 πέσος ή 3.700 δολάρια.
2. Το μεγαλύτερο σε αξία χαρτονόμισμα που εκδόθηκε ποτέ είναι αυτό που έβγαλε η Τράπεζα της Αγγλίας, αξίας 1.000.000 στερλινών, το 1945 ως προσωρινό μέτρο κατά την μεταπολεμική ανοικοδόμηση του Σχεδίου Μάρσαλ. Σχεδιασμένο για να χρησιμοποιηθεί μόνον από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, τα χαρτονομίσματα αυτά ακυρώθηκαν μετά από μερικούς μήνες, με πολύ λίγα να έχουν ξεγλιστρήσει σε ιδιωτικά χέρια. Αλλά το ότι αποσύρθηκαν, δεν σημαίνει ότι έχασαν την αξία τους – το 2008, ένα από τα δύο γνωστά εναπομείναντα χαρτονομίσματα του 1.000.000 στερλινών πωλήθηκε σε δημοπρασία για 120.000 δολάρια.
3.Το πρώτο ΑΤΜ του κόσμου ήταν της βρετανικής τράπεζας Barclays και εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο το 1967 και το καινοτόμο τότε μηχάνημα είχε την πρωτοτυπία να μην χρεώνει προμήθεια στον πελάτη.
4. Η καταγωγή του συμβόλου $ του δολαρίου παραμένει άγνωστη. Οι κυβερνητικές υπηρεσίες υπεύθυνες για το σχεδιασμό και το τύπωμα των δολαρίων, λένε ότι αρχικά χρησιμοποιήθηκε το P S για να δηλωθεί το ισπανικό και μεξικανικό pesos, και σιγά σιγά αυτό έγινε το σύμβολο που ξέρουμε σήμερα. Παρόλα αυτά, ίσως δεν το έχετε προσέξει, αλλά το σύμβολο αυτό δεν εμφανίζεται πουθενά πάνω στα βορειοαμερικανικά χαρτονομίσματα.
5. Τα χαρτονομίσματα δεν κρατάνε για πάντα. Όσο πιο μικρή η αξία του, τόσο πιο πολύ χρησιμοποιείται και τόσο πιο μικρή είναι και η διάρκεια της ζωής του. Το χαρτονόμισμα του ενός δολαρίου ζει περίπου 21 μήνες ενώ ένα των 100 δολαρίων μπορεί να υπάρχει έως και 7 χρόνια.
6. Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο στη Βόρεια Αμερική, η παραχάραξη έγινε σημαντικό πρόβλημα στις ΗΠΑ, αφού τα πλαστά έφταναν το 1/3 του συνόλου των χαρτονομισμάτων που κυκλοφορούσαν. Το 1865 δημιουργήθηκε ένα ειδικό τμήμα του Θησαυροφυλακίου για να αντιμετωπίσει την παραχάραξη πριν αυτή υπονομεύσει τελείως την οικονομία της χώρας. Αυτό κάνει μέχρι σήμερα, αλλά είναι πλέον γνωστό ως η Μυστική Υπηρεσία των ΗΠΑ, η οποία προστατεύει επίσης τον Πρόεδρο και άλλους πολιτικούς ηγέτες. Ο πρόεδρος Abraham Lincoln εξουσιοδότησε την 14η Απριλίου του 1865 (ειρωνικά, την ίδια μέρα που δολοφονήθηκε στο Ford's Theater) και η αποστολή της διευρύνθηκε στην πλήρης ωραρίου προστασία του προέδρου μετά τη δολοφονία και του William McKinley το 1901. Η Υπηρεσία των 6.500 υπαλλήλων μετακινήθηκε στο νεοϊδρυθέν υπουργείο Εθνικής Ασφάλειας το 2002.
7. Το πορτρέτο της βασίλισσας της Αγγλίας, Ελισάβετ της Β’, έχει κοσμήσει χαρτονομίσματα 33 χωρών, από την Αυστραλία έως τα νησιά Trinidad and Tobago, ξεπερνώντας οποιαδήποτε άλλη προσωπικότητα. Πρώτος ήταν ο Καναδάς που χρησιμοποίησε την εικόνα της Ελισάβετ, το 1935, όταν έβαλε την 9χρονη τότε πριγκίπισσα στα χαρτονομίσματα των 20 δολαρίων. Στο πέρασμα του χρόνου εμφανίστηκαν 26 διαφορετικά πορτρέτα της Ελισάβετ στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις αποικίες του. Η βασίλισσα συχνά εμφανίζεται με το στέμμα και το σκήπτρο, αλλά ο Καναδάς και η Αυστραλία προτιμούν να την απεικονίζουν με απλό φόρεμα και μαργαριτάρια. Κι ενώ πολλές χώρες ενημερώνουν τα χαρτονομίσματά τους για να δείχνουν την ηλικία της που μεγαλώνει, άλλες προτιμούν να τη διατηρούν νέα. Όταν το Belize ξανασχεδίασε το χαρτονόμισμά του το 190, επέλεξε ένα πορτρέτο της που είχε ήδη 20 χρόνια ηλικία.
8. Τα λεφτά είναι βρόμικα. Μελέτες δείχνουν ότι η πλειοψηφία των χαρτονομισμάτων έχουν ίχνη κοκαΐνης. Άλλοι τα πιάνουν με χέρια βουτηγμένα στην κοκαΐνη, στο εμπόριο ναρκωτικών, και άλλοι τα χρησιμοποιούν ως καλαμάκια για να σνιφάρουν τη λευκή σκόνη – στα ΑΤΜ τα ίχνη της κοκαΐνης μεταδίδονται και στα άλλα χαρτονομίσματα. Στα χαρτονομίσματα εντοπίζεται και κάτι ακόμα: περιττωματική ύλη. Αναφορά του 2002 από το Southern Medical Journal βρήκε νοσογόνα – μεταξύ των οποίων και σταφυλόκοκκο – στο 94% των χαρτονομισμάτων που ελέγχθηκαν. Τα χαρτονομίσματα, μπορούν να μεταφέρουν περισσότερα μικρόβια κι από μια τουαλέτα σπιτιού. Κάνουν μάλιστα ένα φιλικό περιβάλλον για τα βακτήρια: οι ιοί και τα βακτήρια μπορούν να ζήσουν σε επιφάνειες έως 48 ώρες, αλλά στα χαρτονομίσματα ένας ιός γρίπης μπορεί να ζήσει, σύμφωνα με αναφορές, έως και για 17 ημέρες. Αυτό και μόνο είναι αρκετό για να κάνει κάποιον να χρησιμοποιεί πιστωτική κάρτα...
9. Προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του πληθωρισμού, που έφτασε το εξωφρενικό σημείο του 231.000.000% και έκανε τη μια φραντζόλα ψωμιού να κοστίζει 300.000.000.000 δολάρια της Ζιμπάμπουε, η πρόσφατα σχηματισθείσα κυβέρνηση ενότητας του Robert Mugabe και του πικρού αντιπάλου του Morgan Tsvangirai, εξέδωσε ένα χαρτονόμισμα 100 τρισεκατομμυρίων δολαρίων Ζιμπάμπουε.Λίγες εβδομάδες αργότερα όμως η κυβέρνηση απέσυρε το χαρτονόμισμα και επέτρεψε να γίνονται συναλλαγές με άλλα νομίσματα, κίνηση που κατάφερε να κάμψει τον πληθωρισμό.
10. Το πρώτο χαρτονόμισμα. Οι Κινέζοι χρησιμοποίησαν πρώτοι χαρτονομίσματα κατά τη Δυναστεία Tang(618-907μ.Χ.) και για τουλάχιστον 500 χρόνια πριν τα υιοθετήσει η Ευρώπη, τον 17ο αι. Μέχρι να φτάσουν στον υπόλοιπο κόσμο, η Κίνα αντιμετώπιζε ήδη μια αρκετά προηγμένη οικονομική κρίση: η παραγωγή χαρτονομισμάτων συνεχίστηκε ώσπου βούλιαξε η αξία τους, προκαλώντας έκρηξη του πληθωρισμού. Το 1455μ.Χ. η Κίνα εξάλειψε τα χαρτονομίσματα και δεν τα χρησιμοποίησε ξανά για αρκετά χρόνια. Άλλο ένα όχι και τόσο γνωστό γεγονός: η λέξη cash χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να περιγράψει έναν τύπο στρογγυλών χάλκινων νομισμάτων με τετράγωνες τρύπες που ήταν κοινά στη δυναστεία Tang, και αποκαλούνταν kai-yuan.
Πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου