Τρίτη 13 Μαρτίου 2012

Στάνλεϋ Κιούμπρικ: Ένας αινιγματικός σκηνοθέτης

Mπορεί κάποιος να έχει παρακολουθήσει μερικές μόνο ταινίες του ξεχωριστού Στάνλεϋ Κιούμπρικ αλλά αν έχετε δει το Κουρδιστό Πορτοκάλι, τη Λάμψη και τη Λολίτα τότε έχετε σίγουρα επιλέξει μερικές από τις καλύτερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Ο Stanley Kubrick γεννήθηκε στη συνοικία του Μπρονξ της Νέας Υόρκης, σε μια οικογένεια εβραϊκής καταγωγής. Σαν παιδί, ήταν ιδιαίτερα έξυπνος, αλλά δεν είχε καταφέρει να επιτύχει και ιδιαίτερα υψηλή βαθμολογία στο σχολείο. Ο πατέρας του, ο Jack, ο οποίος εργαζόταν ως γιατρός στη Νέα Υόρκη, προσπαθούσε να βρει μια θεραπεία για την κακή ακαδημαϊκή επίδοση του γιου του, οπότε και αποφάσισε το 1940 να στείλει τον Stanley στον θείο του στην Καλιφόρνια, ελπίζοντας ότι μια αλλαγή περιβάλλοντος θα συνέβαλλε θετικά στην βελτίωση των βαθμών του νεαρού Kubrick.
Ο Stanley Kubric επέστρεψε στη Νέα Υόρκη το 1941, αλλά και πάλι οι βαθμοί του, παρέμειναν μέτριοι, όπως πάντα. Έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για τη μουσική, ωστόσο, και ανέπτυξε ένα πάθος για την τζαζ. Ο πατέρας του προσπαθώντας να βρει μια λύση για τις μέτριες επιδόσεις του στα μαθήματα τον έμαθε να παίζει σκάκι, ελπίζοντας ότι αυτό θα τον τονώσει διανοητικά και θα τον κάνει να αγαπήσει την πνευματική εργασία. Ο πατέρας του αποδείχτηκε ότι είχε δίκιο καθώς ο Kubrick ενθουσιάστηκε με το σκάκι και σύντομα έγινε ένας ολοκληρωμένος παίκτης. Μάλιστα, έπαιξε ακόμη και σκάκι για χρήματα στις λέσχες του Marshal και του Manhattan καθώς και στο Washington Square Park στο Greenwich Village.

Ο Kubrick αποφοίτησε από το William Taft High School το 1946, αλλά λόγω των χαμηλών βαθμών του δεν κατάφερνε να περάσει σε κάποιο κολέγιο. Ήταν τότε που ο πατέρας του σκέφτηκε να του χαρίσει μια κάμερα για τα γενέθλιά του, η οποία οδήγησε έμμεσα τον μεγάλο σκηνοθέτη στο να ακολουθήσει την τέχνη που τον καθόρισε. Σύντομα ο Kubrick ανέπτυξε πάθος για τη φωτογραφία και άρχισε να κάνει ταξίδια στη Νέα Υόρκη για να φωτογραφίζει. Ενώ ήταν ακόμη έφηβος, πέτυχε να πουλήσει φωτογραφία του στο περιοδικό "Look" και σε ηλικία 17 ετών, προσελήφθει στο "Look" περνώντας τα επόμενα χρόνια, ταξιδεύοντας σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες για φωτογραφήσεις.
Εν τω μεταξύ, ο Kubrick είχε αναπτύξει, έντονο ενδιαφέρον για τον κινηματογράφο και παρακολουθούσε όσες προβολές ταινιών μπορούσε. Το 1951, όταν ήταν μόλις 23 ετών, άρχισε να ονειρεύεται το να γίνει σκηνοθέτης. Χρησιμοποίησε τις αποταμιεύσεις του για να γυρίσει την πρώτη του ταινία, ένα 13-λεπτών ντοκιμαντέρ μικρού μήκους με θέμα τον πυγμάχο Walter Cartier, που ονομάζόταν Day of the Fight. Ο Kubrick ενήργησε ως παραγωγός, σκηνοθέτης και διευθυντής φωτογραφίας σε αυτή την πρώτη του ταινία, ενώ δεν γνώριζε τίποτε για τον κινηματογράφο και διδάχτηκε τον τρόπο χρήσης του εξοπλισμού από τον άνθρωπο που του τον είχε νοικιάσει.

Η πρώτη μικρού μήκους ταινία του Kubrick ήταν μια επιτυχία και αγοράστηκε από την RKO αφήνοντας στον Stanley ένα μικρό κέρδος. Αρκετές άλλες ταινίες μικρού μήκους, που γύρισε ήταν το Flying Padre το 1951 και το The Seafarers το 1952, ενώ χάρη στα χρήματα που είχε κερδίσει από το σκάκι, κατάφερε να κάνει την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους, Fear and Desire, που γυρίστηκε στην Καλιφόρνια το 1953.
Εν τω μεταξύ, o Kubrick είχε παντρευτεί την αγαπημένη του από το σχολείο, Toba Metz - αλλά οι δυσκολίες των γυρισμάτων της πρώτης του ταινίας έφεραν τόσο ισχυρούς κραδασμούς στον γάμο του που τελικά κατέρρευσε. Ο Kubrick έλαβε μικτές κριτικές για την πρώτη του ταινία, αλλά το ταλέντο του είχε ήδη γίνει αντιληπτό και επιβεβαιώθηκε και με τις δύο επόμενες ταινίες του, το Killer’s Kiss το 1955 και το The Killing το 1956 που προσέλκυσαν την προσοχή του Χόλιγουντ και το 1957, του έγινε πρόταση να σκηνοθετήσει το Paths of Glory, με πρωταγωνιστή τον Kirk Douglas.
  
Η συνεργασία του Kubrick με τον Douglas συνεχίστηκε στην επική ταινία Spartacus το 1960 και του έδωσε την ευκαιρία να ξετυλίξει το σκηνοθετικό του ταλέντο σε μια μεγάλη παραγωγή, ενώ πολλές φορές έδωσε μάχη για τον τρόπο που θα γυριστεί η ταινία παρεμβαίνοντας μάλιστα και σε άλλους τομείς πέρα από τη σκηνοθεσία.
Στη συνέχεια, ο Kubrick επρόκειτο να σκηνοθετήσει τον Μάρλον Μπράντο στην ταινία One Eyed Jacks, αλλά οι συζητήσεις διακόπηκαν και ο Brando τελικά αποφάσισε να αναλάβει ο ίδιος την σκηνοθεσία της ταινίας.
Ο δεύτερος γάμος του με την Ruth Sobotka έκανε τον Stanley Kubrick να απογοητευτεί πλήρως με το Χόλιγουντ και να αποφασίσει να μετακομίσει στην Αγγλία το 1962 όπου και παρέμεινε για το υπόλοιπο της ζωής του.
Η πρώτη ταινία που γύρισε ο Kubrick στην Αγγλία ήταν η Lolita, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ. Η ταινία αφηγείτο την ιστορία ενός έφηβου κοριτσιού και τις ερωτικές της σχέσεις, και έπρεπε να κινηματογραφηθεί με μεγάλη προσοχή, ώστε να μην απαγορευθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο Λογοκρισίας που υπήρχε στην Αγγλία, ενώ η επόμενη ταινία του ήταν μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του, το Dr Strangelove or: How I Learned To Stop Worrying and Love The Bomb, το 1964, που είχε αρχικά γραφτεί από τον Kubrick για δράμα, με τον Peter Sellers.

Η οικονομική άνεσή που απέκτησε του έδωσε τη δυνατότητα να αναλάβει ταινίες με μεγαλύτερο κίνδυνο, ως σκηνοθέτης. Η επόμενη ταινία του που υπήρξε τεράστια επιτυχία, ήταν το 2001: A Space Odyssey, το οποίο ήταν μια συνεργασία με τον συγγραφέα Arthur C. Clarke και αποτέλεσε μαι πρωτοποριακή ταινία του Kubrick.
Πάντα πρόθυμος να καινοτομήσει και να ανοίξει νέους δρόμους, ο Kubrick συνέχισε την κινηματογραφική του επιτυχία του με μια από τις πιο αμφιλεγόμενες ταινίες του Το Κουρδιστό Πορτοκάλι το 1971 με πρωταγωνιστή τον Malcolm McDowell, ενώ το 1975 ήρθε μια νέα επιτυχία για τον σκηνοθέτη με το Barry Lyndon. Μέχρι τότε, ο Kubrick είχε γίνει γνωστός ως ένας δύσκολος συνεργάτης, ο οποίος απαιτούσε από ηθοποιούς και τεχνικούς να δίνουν το 100% των δυνατοτήτων τους.
Στη συνέχεια, έστρεψε την προσοχή του στην σκηνοθεσία μιας ταινίας τρόμου, ένα από τα λίγα είδη που δεν είχε ακόμη εξερευνήσει και ενώ απέρριψε την πρόταση να σκηνοθετήσει ένα σίκουελ της ταινίας Ο Εξορκιστής, αποφάσισε να προσαρμόσει το κλασικό έργο του Stephen King, Η Λάμψη, στη μεγάλη οθόνη στην οποία πρωταγωνίστησε ο Jack Nicholson, και έγινε γρήγορα μια cult ταινία από το 1980 που πρωτοπαίχτηκε.


Μετά τη Λάμψη, τα διαστήματα μεταξύ των ταινιών του Kubrick συνεχώς μεγάλωναν. Είχε παντρευτεί και πάλι, για τρίτη φορά και είχε αποκτήσει τρία παιδιά, ενώ  επόμενη μεγάλη ταινία του το Full Metal Jacket, κυκλοφόρησε το 1987, στην οποία εξετάστηκαν τα θέματα του πολέμου και της βίας.
Η ταινία που ακολούθησε ήταν αρκετά χρόνια μετά και δεν είναι άλλη από το Μάτια Ερμητικά Κλειστα, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Kubrick είχε ξεκίνησε μια περιοδική συνεργασία με το Brian Aldiss για ένα νέο έργο επιστημονικής φαντασίας την ταινία, Τεχνητή Νοημοσύνη - AI - η οποία προχωρούσε με πολύ αργούς ρυθμούς, λόγω της ειδικής τεχνολογίας που απαιτούσε. Παράλληλα με το Al, ο Kubrick έστρεψε την προσοχή του και  σε άλλα έργα, και ξεκίνησε την ταινία του The Aryan Papers, μια πολεμική ταινία που στη συνέχεια έγινε γνωστή με τον τίτλο Wartime Lies και την οποία σταμάτησε, όταν ανακάλυψε, ότι ο Στίβεν Σπίλμπεργκ είχε ξεκινήσει ήδη την παραγωγή της ταινίας του, Η Λίστα του Σίντλερ. 


Και ενώ το Al ακόμα προσπαθούσε να βρει το δρόμο του, ο Kubrick άρχισε να εργάζεται με τον Tom Cruise και τη Nicole Kidman για το πως θα γύριζε το Μάτια Ερμητικά Κλειστά, μια ταινία που διερευνούσε τις δυσκολίες και τη δυναμική του γάμου και την οποία ο Kubrick θεωρούσε, ότι ήταν η καλύτερη ταινία του.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ο Kubrick επέστρεψε στην εργασία για την ταινία του "AI", αλλά δυστυχώς το όνειρό του να την ολοκληρώση σταμάτησε απότομα όταν υπέστει καρδιακή προσβολή και πέθανε στον ύπνο του στις 7 Μαρτίου, του 1999.
Δεδομένου ότι ο Stanley είχε συζητήσει συχνά το έργο αυτό με το φίλο του Steven Spielberg, αποφασίστηκε ότι ο Σπίλμπεργκ θα αναλάβει ως σκηνοθέτης της ταινίας για να τελειώσει το έργο για λογαριασμό του Kubrick, πράγμα που έγινε εξάλλου, όταν επιτέλους η ταινία κυκλοφόρησε το 2001.
Το έργο που τον δυσκόλεψε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο κατάφερε τελικά να βγει στις κινηματογραφικές αίθουσες αλλά το ερώτημα για το αν ο ίδιος θα ενέκρινε το τελικό κείμενο - και τι είδους ταινίας θα έκανε αν βρισκόταν εν ζωή, θα παραμείνει για πάντα ένα από τα αναπάντητα μεγάλα ζητήματα στην ιστορία της ταινίας του.

Πηγή

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου