Συνελήφθη η «μητέρα» όλων των κυττάρων του αίματος

Ερευνητές απομόνωσαν αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα ανοίγοντας τον δρόμο για νέες θεραπείες της λευχαιμίας

Τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα από τα οποία προκύπτουν όλοι οι κυτταρικοί τύποι του αίματος «συνελήφθησαν» για πρώτη φορά από τους επιστήμονες

Τα «μητρικά» κύτταρα τα οποία …γεννούν όλα τα υπόλοιπα κύτταρα του αίματος «συνελήφθησαν» τελικώς από τους ειδικούς μετά από ένα κυνηγητό το οποίο διήρκεσε περισσότερα από 20 χρόνια.
Οι επιστήμονες γνώριζαν επί μακρόν τα αποκαλούμενα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα (HSC) τα οποία κατοικούν στον μυελό των οστών και «εφοδιάζουν» το αίμα με φρέσκα κύτταρα καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας. Τα κύτταρα HSC χρησιμοποιούνται εδώ και μισό αιώνα για τη θεραπεία ασθενών με λευχαιμία στους οποίους γίνεται μεταμόσχευση μυελού των οστών δότη.

Η πρώτη θέαση των κυττάρων
Ωστόσο η ανίχνευση μεμονωμένων αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων ήταν μια άκρως δύσκολη διαδικασία. «Κανένας δεν είχε καταφέρει να δει τα κύτταρα αυτά μέσα στη μάζα των κυττάρων του μυελού των οστών που χρησιμοποιούνται όταν γίνονται μεταμοσχεύσεις» ανέφερε ο Τζον Ντικ από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο στον Καναδά, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που επέτυχε να απομονώσει τα μητρικά κύτταρα και προσέθεσε: «Η μελέτη μας προσφέρει την πρώτη ‘θέαση’  των αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων για τα οποία γνωρίζαμε επί πολλά έτη χωρίς όμως να τα έχουμε δει ποτέ».
Ο δρ Ντικ και οι συνεργάτες του απέδειξαν τώρα, όπως σημειώνουν στην επιθεώρηση «Science»,  ότι τα κύτταρα HSC μπορούν να αναγεννήσουν όλους τους τύπους κυττάρων του αίματος, συμπεριλαμβανομένων των ερυθρών αιμοσφαιρίων, των λεμφοκυττάρων και των μακροφάγων.
Το επέτυχαν αυτό μέσω μιας μακράς και δύσκολης διαδικασίας κατά την οποία μεταμόσχευσαν ανθρώπινο μυελό των οστών σε ποντίκια τα οποία είχαν τροποποιηθεί γενετικώς ώστε να μην διαθέτουν ανοσοποιητικό σύστημα – έτσι μόνο τα ανθρώπινα κύτταρα δεν θα απορρίπτονταν από τον οργανισμό των πειραματοζώων.

Πείραμα ετών
Το όλο πείραμα διήρκεσε πολλά χρόνια. Στην πορεία οι ερευνητές περιόριζαν την αναζήτηση για τα πολυπόθητα κύτταρα μέσω της καταστροφής του μυελού των οστών των ζώων και της αντικατάστασής του με ανθρώπινο μυελό. Οι επιστήμονες αναζητούσαν μεταξύ των κυττάρων εκείνα που φαίνονταν να είναι ικανά να «χτίσουν» ξανά από το μηδέν όλο το αιμοποιητικό σύστημα.
Τελικώς εντόπισαν έναν κυτταρικό τύπο ο οποίος φέρει την πρωτεΐνη CD49f στην επιφάνειά του και αποδείχθηκε ότι ήταν εκείνος που δίνει γέννηση σε όλα τα κύτταρα του αίματος. Όταν μάλιστα οι ερευνητές μεταμόσχευσαν σε ποντίκια μυελό των οστών ο οποίος δεν περιείχε τα συγκεκριμένα κύτταρα, τότε δεν ήταν δυνατή η αναγέννηση του αιμοποιητικού συστήματος.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες από τον Καναδά ο εντοπισμός του βιο-δείκτη CD49f είναι άκρως σημαντικός για την έρευνα. Και αυτό διότι οι ειδικοί θα μπορούν να διαχωρίζουν τα πολυδύναμα κύτταρα που φέρουν αυτόν τον δείκτη από τα υπόλοιπα βλαστικά κύτταρα του αίματος, τα οποία βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο διαφοροποίησης με αποτέλεσμα να μην είναι τόσο αποτελεσματικά στην αναγέννηση του αίματος.

Προς νέες θεραπείες για τη λευχαιμία
Ο δρ Ντικ εκτιμά ότι στο μέλλον η νέα ανακάλυψη θα προσφέρει καινούργιες θεραπείες για τη λευχαιμία. Οι γιατροί θα μπορούν να «αναδημιουργούν» από το μηδέν ολόκληρο το αιμοποιητικό σύστημα ασθενών με χρήση ενός μικρού πληθυσμού κυττάρων με τον πρωτεϊνικό δείκτη CD49f.
Σήμερα οι συγκεκριμένοι ασθενείς λαμβάνουν μόσχευμα μυελού των οστών από ιστοσυμβατούς δότες. Ωστόσο δεν υπάρχουν πολλοί διαθέσιμοι δότες και μόνο το ένα τρίτο των ασθενών βρίσκει τελικώς μόσχευμα. Μελλοντικά όμως οι ειδικοί θα μπορούν να δημιουργούν καινούργιο μυελό του ασθενούς με βάση τα δικά του αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα τα οποία θα εξάγονται από τον οργανισμό του πριν τη χημειοθεραπεία. Μέσω εξειδικευμένων τεστ θα επιβεβαιώνεται ότι τα κύτταρα που έχουν επιλεγεί για την αναγέννηση του μυελού δεν είναι καρκινικά.
Μια άλλη προοπτική που δημιουργείται με τη νέα μελέτη είναι ο πειραματισμός με τα διαφορετικά στάδια διαφοροποίησης των αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων. Οι επιστήμονες θα μπορούν ίσως μέσω της ανάλυσης των σταδίων από τα οποία περνούν τα κύτταρα αυτά ώσπου να μετατραπούν σε διαφορετικούς κυτταρικούς τύπους του αίματος, να παραγάγουν συγκεκριμένους τύπους ώριμων κυττάρων του αίματος ανάλογα με τις ανάγκες.

Πηγή

Posted in: επιστήμη, Υγεία