Το (καθημερινό) ροχαλητό, είναι ασθένεια και όχι συνήθεια

Στη σημερινή εποχή οι δυσάρεστες και στρεσογόνες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες μπορούν να οδηγήσουν σε ανήσυχο, αναποτελεσματικό και περιορισμένης διάρκειας νυχτερινό ύπνο με αποτέλεσμα κόπωση, υπνηλία αλλά και έλλειψη διάθεσης και ευερεθιστότητα. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής με τις πολλαπλές καθημερινές απαιτήσεις έχει περιορίσει σημαντικά τον διαθέσιμο χρόνο για ύπνο καθιστώντας έτσι το «σύνδρομο του ανεπαρκούς ύπνου» ως την συχνότερη διαταραχή κατά τον ύπνο.
Ο ύπνος αποτελεί περίπου το ένα τρίτο της ζωής του κάθε ανθρώπου. Αναγνωρίζεται ως ένα κοινό γνώρισμα του ανθρώπινου είδους, μπροστά στο οποίο όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Επί χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι θεωρούσαν τον ύπνο απλώς αυτό που συνέβαινε ανάμεσα στο καληνύχτα και στο καλημέρα, αναπόσπαστο στοιχείο της φυσικής τάξης, φαινόμενο με μάλλον παθητικό χαρακτήρα που ενδιέφερε μόνο τους ποιητές και τους φιλοσόφους.
Από τους πρώτους συστηματικούς μελετητές του ύπνου υπήρξε ο Αριστοτέλης, ο οποίος συγκέντρωσε τις υποθέσεις και τις απόψεις του στο έργο του «Περί Ύπνου και εγρηγόρσεως». Από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα αποτελεί αντικείμενο συνεχούς αυξανόμενης επιστημονικής έρευνας με χρήση προηγμένων και πρωτοποριακών μεθόδων.
Αναγνωρίζεται πλέον ως ενεργητικό φαινόμενο, απαιτεί συνεργασία συστημάτων και μηχανισμών για να είναι αποτελεσματικός ενώ οι διαταραχές του προκαλούν συμπτώματα και κατά τη διάρκεια της ημέρας με κυρίαρχα αυτά της ημερήσιας κόπωσης και της υπνηλίας.
Οι θεωρίες για τη σημασία του ύπνου είναι πολλές και με τελείως διαφορετικές προσεγγίσεις ανάμεσα τους. Αυτό όμως που είναι βέβαιο είναι το γεγονός ότι εάν ο ύπνος που καταλαμβάνει ένα ικανό μέρος της ζωής του ανθρώπου και των ζωντανών οργανισμών γενικότερα δεν είχε σημασία θα ήταν το μεγαλύτερο λάθος στην εξέλιξη των ειδών που έχει γίνει ποτέ.
Η πλέον γνωστή στις μέρες μας διαταραχή κατά τον ύπνο είναι: το Σύνδρομο Απνοιών Υποπνοιών κατά τον ύπνο (ΣΑΥΥ), ίσως από τις συχνότερες διαταραχές που αξιολογεί ένα Εργαστήριο Ύπνου, ειδικά αυτά που στελεχώνονται από Πνευμονολόγους.

ΣΑΥΥ: καθημερινό ροχαλητό, ασθένεια και όχι συνήθεια!
Είναι ένα συχνό και μάλλον υποδιαγιγνωσκόμενο νόσημα με συχνότητα, έως και στο 9% στο γενικό πληθυσμό με αναφορές στο μεσογειακό πληθυσμό έως και στο 15%. Εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες από ότι στις γυναίκες, σε άτομα με ανατομικές ανωμαλίες των ανώτερων αεραγωγών και της κρανιοπροσωπικής χώρας, με κληρονομική προδιάθεση, ενώ παράγοντες που το επιδεινώνουν αποτελούν η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η χρήση οινοπνευματωδών, ηρεμιστικών και υπνωτικών.
Χαρακτηρίζεται από συνεχόμενο, καθημερινό ροχαλητό και επαναλαμβανόμενα επεισόδια διακοπών της αναπνοής κατά τον ύπνο που συνοδεύονται από πτώσεις του οξυγόνου και αφυπνίσεις του εγκεφάλου στην προσπάθειά του να αποκαταστήσει την αναπνοή. Αποτέλεσμα αυτών είναι η συμπτωματολογία με:

• ανήσυχο, αναποτελεσματικό ύπνο,
• αίσθημα πνιγμονής κατά τον ύπνο,
• ανάγκη για πολλαπλή νυκτερινή ούρηση,
• πρωινή κόπωση,
• ημερήσια υπνηλία που αν είναι σοβαρού βαθμού συνδέεται με τροχαία ή εργατικά ατυχήματα,
• ξηροστομία,
• πρωινή κεφαλαλγία,
• μείωση πρόσφατης μνήμης και συγκέντρωσης,
• μείωση σεξουαλικής ικανότητας ειδικά στους άνδρες.

Έχει σημαντικές καρδιαγγειακές επιπτώσεις όταν δε διαγιγνώσκεται και δεν αντιμετωπίζεται όπως:

• Υπέρταση,
• αρρυθμίες,
• ισχαιμικού τύπου καρδιακά επεισόδια,
• εγκεφαλικά επεισόδια,
• ακόμη και αιφνίδιο θάνατο κατά τον ύπνο, ειδικά τις πρώτες πρωινές ώρες.

Ωστόσο η έγκαιρη ανίχνευσή του και η σωστή αντιμετώπισή του με το κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο οδηγεί σε πλήρη ύφεση των προαναφερόμενων με αποτέλεσμα καλύτερη ποιότητα ύπνου και ακολούθως βελτιωμένη ποιότητα ζωής. Σημαντικό ρόλο στη διάγνωση και αντιμετώπισή του όπως και σε όλες τις διαταραχές ύπνου έχει η εξέταση από ειδικό ιατρό διαταραχών ύπνου, ο οποίος θα λάβει το ιστορικό του ασθενούς και εφόσον κρίνει αναγκαίο θα προχωρήσει σε διενέργεια ολονύχτιας μελέτη ύπνου σε εξειδικευμένα Εργαστήρια Ύπνου.
Η επιλογή του θεραπευτικού πλάνου εξαρτάται από τη βαρύτητα του νοσήματος, γενικά περιλαμβάνει αντιμετώπιση των προδιαθεσικών παραγόντων όπως παχυσαρκίας, καπνίσματος, αλκοόλ, συνοδών αναπνευστικών, καρδιαγγειακών, ενδοκρινολογικών και άλλων νοσημάτων καθώς και αντιμετώπιση των συμπτωμάτων με εφαρμογή οδοντικών προθεμάτων ή συσκευών χορήγησης θετικών πιέσεων αέρα στους ανώτερους αεραγωγούς.
Άλλες επίσης συχνές διαταραχές ύπνου είναι η αϋπνία διαφόρων τύπων με δυσκολία στην αντικειμενική τεκμηρίωσή της αλλά και στην αντιμετώπισή της, η διαταραχή ύπνου λόγω εργασίας σε βάρδιες, σημαντική η έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπισή της, η διαταραχή της υγιεινής ύπνου-εγρήγορσης που λόγω των σημερινών συνθηκών ζωής θα μας απασχολεί όλο και περισσότερο, η ναρκοληψία, το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, κ.λπ..
Σε οποιαδήποτε διαταραχή ύπνου σημαντικό ρόλο έχει η έγκαιρη και σωστή διάγνωση που θα οδηγήσει στην κατάλληλη αντιμετώπιση. Προϋπόθεση η γνώση του ειδικού, η συνεργασία ιατρικών ειδικοτήτων που άπτονται του αντικειμένου και η συστηματική και αυξανόμενη έρευνα που θα δώσει απαντήσεις σε διαγνωστικά και θεραπευτικά ερωτήματα.
Στην εποχή της οικονομικής κρίσης που διανύουμε υπάρχει μια σημαντική αύξηση των περιστατικών αϋπνίας με επακόλουθη ανεύρεση μιας θεωρητικά εύκολης αλλά ουσιαστικά αναποτελεσματικής και συνάμα επικίνδυνης λύσης όπως το αλκοόλ ή η ανεξέλεγκτη χρήση φαρμάκων με υπναγωγό δράση. Η όποια αντιμετώπιση της αϋπνίας πρέπει να γίνεται από ειδικούς ιατρούς που γνωρίζουν πότε και πως πρέπει να χρησιμοποιήσουν τα διαθέσιμα φάρμακα με σκοπό να αντιμετωπίσουν την βασανιστική αϋπνία των ημερών μας όσο αποτελεσματικότερα γίνεται.

* Οι Σοφία Ε. Σχίζα και Χαράλαμπος Μερμίγκης είναι συντονιστές της ομάδας εργασίας Ύπνου
της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας

Πηγη

Posted in: επιστήμη, Υγεία