Ο Τούρκος ζωγράφος Esref Armagan
αν και γεννήθηκε τυφλός αυτό δεν τον εμπόδισε να «βλέπει» τον κόσμο και
μετά να τον ζωγραφίζει με εντυπωσιακή ρεαλιστικότητα και λεπτομέρεια.
Ο Armagan γεννήθηκε πριν από 55 χρόνια σε μια από τις φτωχότερες γειτονιές της Κωνσταντινούπολης. Το ένα από τα δυο του μάτια δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί λόγω ατροφικού βλαστού και το άλλο είναι μικροσκοπικό και γεμάτο ουλές. Δεν είναι δυνατό να μάθουμε εάν είχε κάποιου είδους όραση όταν ήταν νήπιο, αλλά σίγουρα δεν κατάφερε ποτέ να δει φυσιολογικά και αυτή τη στιγμή ο εγκέφαλός του δεν μπορεί πλέον να ανιχνεύσει το φως.
Λίγα από τα παιδιά της γειτονιάς του κατάφεραν να έχουν στοιχειώδη εκπαίδευση και όπως αυτά, ο Esref πέρασε τα πρώτα του χρόνια παίζοντας στους δρόμους. Αλλά η τυφλότητά του τον απομόνωσε και για να περνάει τον χρόνο του ξεκίνησε να σχεδιάζει. Στην αρχή απλώς έγδερνε τη σκόνη. Αλλά μέχρι την ηλικία των 6 είχε αρχίσει να χρησιμοποιεί μολύβι και χαρτί. Στα 18 του χρόνια ξεκίνησε να ζωγραφίζει με τα δάχτυλά του, πρώτα σε χαρτί, και μετά σε καμβά με λαδομπογιές. Στα 42 του χρόνια ανακάλυψε τα ακρυλικά χρώματα που στεγνώνουν γρήγορα.
Οι ζωγραφιές του είναι αφοπλιστικά ρεαλιστικές. Και οι ικανότητές του είναι αξιοσέβαστες. «Για δεκαετίες έχω κάνει εξετάσεις σε τυφλούς ανθρώπους,» δηλώνει ο John Kennedy, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, «και δεν έχω δει ποτέ τέτοιο επίτευγμα.
» Η πρώτη ευκαιρία που είχε ο Kennedy να συναντήσει και να εξετάσει προσωπικά τον Armagan ήταν στη διάρκεια μιας επίσκεψής του στη Νέα Υόρκη τον Μάιο του 2004, όπου είχε έρθει σε ένα φόρουμ που είχε οργανωθεί από μια ομάδα που λεγόταν ‘Εκπαίδευση στις Τέχνες για τους Τυφλούς’ (Art Education for the Blind). Ο Armagan, που είναι κάτι σαν διασημότητα στην Τουρκία, είχε προσκαλεστεί για περιοδείες στην Τσεχία, στην Κίνα, στην Ιταλία και στην Ολλανδία. Αλλά αυτό που έκανε τη συγκεκριμένη επίσκεψή του διαφορετική ήταν το ενδιαφέρον που έδειξαν κάποιοι επιστήμονες και ιδιαίτερα ο Kennedy και μια ομάδα από τη Βοστόνη.
Ο Kennedy πέρασε τον Armagan από μια σειρά δοκιμασιών. Για παράδειγμα, του παρουσίασε στερεά σώματα που μπορούσε να νιώσει, όπως έναν κύβο, έναν κώνο και μια μπάλα, όλα σε μια σειρά (που αποκαλείται το ‘τεστ των τριών βουνών’ ‘three mountains task’) και του ζήτησε να τα ζωγραφίσει.
Στη συνέχεια του ζήτησε να τα ζωγραφίσει από διάφορες άλλες γωνίες σε σχέση με το τραπέζι και διαφορετικές θέσεις του σώματός του (σα να τα κοιτάει από ψηλά ή από χαμηλά, κ.λπ.). Του ζήτησε ακόμα να ζωγραφίσει σχέδια που η προοπτική τους ήταν δύσκολο να αναπαρασταθεί ακόμα και από ανθρώπους που μπορούν να δουν. Και όταν του ζήτησε να σχεδιάσει έναν κύβο και μετά να τον περιστρέψει προς τα αριστερά και μετά ακόμα περισσότερο προς τα αριστερά, ο Armagan κατάφερε να ζωγραφίσει μια σκηνή με τις τρεις αυτές απεικονίσεις του κύβου.
Με εντυπωσιακό τρόπο, τους ζωγράφισε με προοπτική τριών σημείων, επιδεικνύοντας μια τέλεια σύλληψη του πως οι οριζόντιες και οι κάθετες γραμμές συγκλίνουν σε κάποια φανταστικά σημεία σε μια απόσταση. «Η ανάσα μου είχε κοπεί,» εξομολογείται ο Kennedy.
Ο Kennedy έχει ασχοληθεί πολλά χρόνια με την έρευνα της τέχνης στους τυφλούς ανθρώπους. Έχει διαπιστώσει πως οι άνθρωποι που είναι εκ γενετής τυφλοί καταλαβαίνουν τις γραμμές του περιγράμματος όταν τις αισθάνονται, όπως γίνεται και με τους ανθρώπους που έχουν όραση. Καταλαβαίνουν και μπορούν να κάνουν σχέδια σε τρεις διαστάσεις. Έχει βρει, πως τα τυφλά παιδιά μπορούν να αναπτύξουν την ικανότητα να σχεδιάζουν όσο μπορούν και τα παιδιά που βλέπουν, αλλά είναι λίγα τα τυφλά παιδιά που τους δίνεται η ευκαιρία να εξερευνήσουν αυτή τους τη δυνατότητα. Ακόμα και η γνώση για την προοπτική, όπως κατέληξε να θεωρεί, μπορεί να αποκτηθεί και από τα παιδιά αυτά.
«Όταν ένας άνθρωπος που έχει όραση κοιτάζει προς κάτι, ο τυφλός άνθρωπος το πλησιάζει και το εξερευνά νιώθοντάς το κι έτσι ανακαλύπτουν τα ίδια πράγματα,» δηλώνει ο Kennedy. «Η γεωμετρία της κατεύθυνσης είναι κοινή τόσο για την όραση όσο και για την αφή.» !
Ο Armagan γεννήθηκε πριν από 55 χρόνια σε μια από τις φτωχότερες γειτονιές της Κωνσταντινούπολης. Το ένα από τα δυο του μάτια δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί λόγω ατροφικού βλαστού και το άλλο είναι μικροσκοπικό και γεμάτο ουλές. Δεν είναι δυνατό να μάθουμε εάν είχε κάποιου είδους όραση όταν ήταν νήπιο, αλλά σίγουρα δεν κατάφερε ποτέ να δει φυσιολογικά και αυτή τη στιγμή ο εγκέφαλός του δεν μπορεί πλέον να ανιχνεύσει το φως.
Λίγα από τα παιδιά της γειτονιάς του κατάφεραν να έχουν στοιχειώδη εκπαίδευση και όπως αυτά, ο Esref πέρασε τα πρώτα του χρόνια παίζοντας στους δρόμους. Αλλά η τυφλότητά του τον απομόνωσε και για να περνάει τον χρόνο του ξεκίνησε να σχεδιάζει. Στην αρχή απλώς έγδερνε τη σκόνη. Αλλά μέχρι την ηλικία των 6 είχε αρχίσει να χρησιμοποιεί μολύβι και χαρτί. Στα 18 του χρόνια ξεκίνησε να ζωγραφίζει με τα δάχτυλά του, πρώτα σε χαρτί, και μετά σε καμβά με λαδομπογιές. Στα 42 του χρόνια ανακάλυψε τα ακρυλικά χρώματα που στεγνώνουν γρήγορα.
Οι ζωγραφιές του είναι αφοπλιστικά ρεαλιστικές. Και οι ικανότητές του είναι αξιοσέβαστες. «Για δεκαετίες έχω κάνει εξετάσεις σε τυφλούς ανθρώπους,» δηλώνει ο John Kennedy, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, «και δεν έχω δει ποτέ τέτοιο επίτευγμα.
» Η πρώτη ευκαιρία που είχε ο Kennedy να συναντήσει και να εξετάσει προσωπικά τον Armagan ήταν στη διάρκεια μιας επίσκεψής του στη Νέα Υόρκη τον Μάιο του 2004, όπου είχε έρθει σε ένα φόρουμ που είχε οργανωθεί από μια ομάδα που λεγόταν ‘Εκπαίδευση στις Τέχνες για τους Τυφλούς’ (Art Education for the Blind). Ο Armagan, που είναι κάτι σαν διασημότητα στην Τουρκία, είχε προσκαλεστεί για περιοδείες στην Τσεχία, στην Κίνα, στην Ιταλία και στην Ολλανδία. Αλλά αυτό που έκανε τη συγκεκριμένη επίσκεψή του διαφορετική ήταν το ενδιαφέρον που έδειξαν κάποιοι επιστήμονες και ιδιαίτερα ο Kennedy και μια ομάδα από τη Βοστόνη.
Ο Kennedy πέρασε τον Armagan από μια σειρά δοκιμασιών. Για παράδειγμα, του παρουσίασε στερεά σώματα που μπορούσε να νιώσει, όπως έναν κύβο, έναν κώνο και μια μπάλα, όλα σε μια σειρά (που αποκαλείται το ‘τεστ των τριών βουνών’ ‘three mountains task’) και του ζήτησε να τα ζωγραφίσει.
Στη συνέχεια του ζήτησε να τα ζωγραφίσει από διάφορες άλλες γωνίες σε σχέση με το τραπέζι και διαφορετικές θέσεις του σώματός του (σα να τα κοιτάει από ψηλά ή από χαμηλά, κ.λπ.). Του ζήτησε ακόμα να ζωγραφίσει σχέδια που η προοπτική τους ήταν δύσκολο να αναπαρασταθεί ακόμα και από ανθρώπους που μπορούν να δουν. Και όταν του ζήτησε να σχεδιάσει έναν κύβο και μετά να τον περιστρέψει προς τα αριστερά και μετά ακόμα περισσότερο προς τα αριστερά, ο Armagan κατάφερε να ζωγραφίσει μια σκηνή με τις τρεις αυτές απεικονίσεις του κύβου.
Με εντυπωσιακό τρόπο, τους ζωγράφισε με προοπτική τριών σημείων, επιδεικνύοντας μια τέλεια σύλληψη του πως οι οριζόντιες και οι κάθετες γραμμές συγκλίνουν σε κάποια φανταστικά σημεία σε μια απόσταση. «Η ανάσα μου είχε κοπεί,» εξομολογείται ο Kennedy.
Ο Kennedy έχει ασχοληθεί πολλά χρόνια με την έρευνα της τέχνης στους τυφλούς ανθρώπους. Έχει διαπιστώσει πως οι άνθρωποι που είναι εκ γενετής τυφλοί καταλαβαίνουν τις γραμμές του περιγράμματος όταν τις αισθάνονται, όπως γίνεται και με τους ανθρώπους που έχουν όραση. Καταλαβαίνουν και μπορούν να κάνουν σχέδια σε τρεις διαστάσεις. Έχει βρει, πως τα τυφλά παιδιά μπορούν να αναπτύξουν την ικανότητα να σχεδιάζουν όσο μπορούν και τα παιδιά που βλέπουν, αλλά είναι λίγα τα τυφλά παιδιά που τους δίνεται η ευκαιρία να εξερευνήσουν αυτή τους τη δυνατότητα. Ακόμα και η γνώση για την προοπτική, όπως κατέληξε να θεωρεί, μπορεί να αποκτηθεί και από τα παιδιά αυτά.
«Όταν ένας άνθρωπος που έχει όραση κοιτάζει προς κάτι, ο τυφλός άνθρωπος το πλησιάζει και το εξερευνά νιώθοντάς το κι έτσι ανακαλύπτουν τα ίδια πράγματα,» δηλώνει ο Kennedy. «Η γεωμετρία της κατεύθυνσης είναι κοινή τόσο για την όραση όσο και για την αφή.» !
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου