Μια νέα υπέρυθρη εικόνα του Νεφελώματος της Έλικας
(Helix Nebula) στον αστερισμό του Υδροχόου, που τραβήχτηκε με ένα
εξελιγμένο τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO),
αποκαλύφθηκε πρόσφατα. Η φωτογραφία βρίσκεται πράγματι σε αντίθεση με
οτιδήποτε έχουμε δει μέχρι σήμερα, ενώ η ομάδα αστρονομίας του ESO είναι
εξαιρετικά ικανοποιημένη με τον τρόπο για αυτήν.
Εικόνα του Νεφελώματος της Έλικας που δημιουργήθηκε με
εικόνες που λήφθηκαν από το VISTA με ειδικά υπέρυθρα φίλτρα. Πολλές
φορές αναφέρεται και σαν το Μάτι του Θεού.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτό το πλανητικό
νεφέλωμα μοιάζει πράγματι σαν ένα γιγάντιο μάτι στο διάστημα, πλήρες με
πολλές και μικρές λεπτομέρειες. Η καταγραφή όλων αυτών των στοιχείων
έγινε δυνατή μόνο μέσω της χρήσης του VISTA, ένα τηλεσκόπιο του ESO στην
ορατή και την υπέρυθρη ζώνη του φάσματος.
Το τηλεσκόπιο των 4.1 μέτρων βρίσκεται στο
Παρατηρητήριο Paranal στην Χιλή, και εγκαινιάστηκε το Δεκέμβριο του
2009. Από τότε, έχει συλλάβει μερικές καταπληκτικές όψεις του Σύμπαντος,
αλλά η τελευταία εικόνα είναι με διαφορά η πιο αξιόλογη, συμφωνούν οι
επιστήμονες.
Χάρη στην αξιοσημείωτη δύναμη διείσδυσης του, το
παρατηρητήριο ήταν σε θέση να διαπερνά τα παχιά στρώματα της κοσμικής
σκόνης και του διαστρικού αερίου που γεμίζουν το νεφέλωμα, οπότε
απεικονίστηκαν με λεπτομέρεια όλες οι δομές του.
Στην εικόνα διακρίνουμε εύκολα τις λεπτές έλικες του
αερίου που απαρτίζουν αυτό που μοιάζει ακριβώς με την κόρη του ματιού.
Όταν παρατηρείται σε οπτικά μήκη κύματος, τα ψυχρά νήματα του αερίου στα
νεφελώματα είναι αόρατα. Ένας πρόσθετος λόγος για τον οποίο το νεφέλωμα
του Έλικα αποκαλύπτει τα μυστικά του είναι ότι είναι πολύ κοντά μας.
Οι αστρονόμοι το ταξινομούν ως ένα πλανητικό
νεφέλωμα, αλλά η ταξινόμηση αυτή δεν έχει καμία σχέση με πλανήτες. Το
όνομα βγήκε όταν οι αστρονόμοι αρχικά νόμιζαν ότι έβλεπαν μεγάλους
γίγαντες πλανήτες αερίου με τα πρωτόγονα τηλεσκόπιά τους.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση του Νεφελώματος της
Έλικας, το οποίο είναι επίσης γνωστό με το λιγότερο πιασάρικο όνομα NGC
7293, το μυστήριο γύρω του προέρχεται από το γεγονός ότι φαίνεται πολύ
μεγάλο ακόμη και σε μικρά τηλεσκόπια, ενώ την ίδια στιγμή παραμένει πολύ
αμυδρό. Απέχει δε από μας κάπου 700 έτη φωτός μακριά.
“Ακόμα κι αν φαίνονται μικρά, αυτά τα σκέλη από
μοριακό υδρογόνο, γνωστών σαν κομητικοί κόμβοι, έχουν το μέγεθος περίπου
του ηλιακού μας συστήματος," δήλωσαν ερευνητές του ESO. Ας σημειωθεί
ότι υπάρχουν πάνω από 20.000 τέτοιοι κόμβοι στο Helix Nebula.
«Τα μόρια σ’ αυτές τις θέσεις είναι σε θέση να
επιβιώσουν από την υψηλής ενέργειας ακτινοβολία που προέρχεται από το
ετοιμοθάνατο άστρο, ακριβώς επειδή συσσωρεύονται σε αυτούς τους κόμβους,
γεγονός που εν συνεχεία τους θωρακίζει από τη σκόνη και το μοριακό
αέριο», γράφουν οι επιστήμονες στην έρευνα τους.
Ας μην ξεχνάμε πως το 2012 το ESO γιορτάζει την 50η
επέτειο του, πράγμα που σημαίνει ότι αναμένουμε πολύ περισσότερες
παρατηρήσεις αυτού του είδους πριν από το τέλος του έτους.
Πηγή: SoftPedia
_______________________________________________________________________
Τα πλανητικά νεφελώματα αποτελούνται από ένα
επεκτεινόμενο κέλυφος ιονισμένου αερίου που αποβάλλεται κατά τη διάρκεια
του τέλους της ζωής κάποιων γιγάντιων άστρων. Αυτό το όνομα προέρχεται
από την πρώτη ανακάλυψή τους στον 18ο αιώνα, εξαιτίας της ομοιότητάς
τους με τους γίγαντες αερίων όταν φαίνοντας από μικρά οπτικά τηλεσκόπια,
αλλά στην πραγματικότητα δεν έχουν καμιά σχέση με αυτούς τους πλανήτες.
Είναι ένα σχετικά βραχύβιο φαινόμενο, που διαρκεί λίγες δεκάδες
χιλιάδες χρόνια, σε σύγκριση με την τυπική διάρκεια ζωής ενός αστέρα,
που φτάνει τα δισεκατομμύρια έτη.
Στο τέλος της ζωής του άστρου, στη φάση που γίνεται
ερυθρός γίγαντας, τα εξώτερα στρώματά του απομακρύνονται μέσω παλμικών
ταλαντώσεων και ισχυρού αστρικού ανέμου. Χωρίς αυτά τα αδιαφανή
στρώματα, ο καυτός, φωτεινός πυρήνας εκπέμπει υπεριώδη ακτινοβολία που
ιονίζει τα αποβληθέντα εξωτερικά στρώματα του αστέρα. Αυτό το ιονισμένο
κέλυφος αερίων ακτινοβολεί σαν πλανητικό νεφέλωμα.
Τα πλανητικά νεφελώματα μπορεί να παίζουν ένα κρίσιμο
ρόλο στην χημική εξέλιξη ενός γαλαξία, επιστρέφοντας υλικό στο
διαστρικό ενδιάμεσο που έχει εμπλουτιστεί με βαρύτερα στοιχεία και άλλα
προϊόντα πυρηνοσύνθεσης (όπως άνθρακας, άζωτο, οξυγόνο και ασβέστιο). Σε
μακρινότερους γαλαξίες, τα πλανητικά νεφελώματα μπορεί να είναι τα μόνα
αντικείμενα που μπορούν να αναλυθούν για να αποφέρουν χρήσιμες
πληροφορίες σχετικά με τις χημικές πυκνότητες.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου