Με τη βοήθεια βλαστικών κυττάρων οι ερευνητές παρασκευάζουν αίμα εργαστηρίου
Τι θα λέγατε αν σας έλεγαν ότι κάποια ημέρα οι παγκόσμιες ανάγκες για αίμα θα αποτελούν παρελθόν; Οτι θα μπορείτε να γίνετε, σε περίπτωση που χρειαστεί, δότες αίματος του… εαυτού σας χάρη στα ίδια τα βλαστικά κύτταρά σας, ή ότι ένα δόλωμα των ψαράδων, μια φυτεία ρύζι ή ακόμη και ένα προϊστορικό μαμούθ θα είναι δυνατόν να αποτελέσουν την πηγή μιας μετάγγισης ζωής; Οχι, δεν είναι ψέμα, μιλάμε για πραγματικά... «τεχνητό» ανθρώπινο αίμα που σύμφωνα με τους ειδήμονες μπορεί να γεμίσει τους… ασκούς της σωτηρίας για εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Οι έρευνες είναι πυρετώδεις σε εργαστήρια ανά τον κόσμο. Και πώς θα μπορούσαν άλλωστε να μην είναι, αφού το κόκκινο υγρό που σηματοδοτεί τη ζωή είναι ολοένα πιο «δυσεύρετο»... Σήμερα απαιτούνται περισσότερες από 75 εκατομμύρια μονάδες αίματος δοτών για χρήση στα νοσοκομεία παγκοσμίως, αλλά η δωρεά αίματος συνεχώς μειώνεται. Ετσι οι ευφάνταστες έρευνες διαφορετικών ομάδων μάς κάνουν να ελπίζουμε ότι στο (όχι και τόσο μακρινό) μέλλον οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη μετάγγισης δεν θα ζουν με την αγωνία για την επιβίωσή τους στο… κόκκινο.
Ο ερευνητικός πυρετός για τη δημιουργία αίματος στο εργαστήριο έχει χτυπήσει... κόκκινο. Μια από τις κύριες στρατηγικές που ακολουθούνται για την παραγωγή «τεχνητών» ερυθρών αιμοσφαιρίων αφορά τα πολυσυζητημένα βλαστικά κύτταρα. Στην... πορφυρή βλαστοκυτταρική αρένα έχουν ριχθεί διαφορετικές ομάδες, όμως μια ομάδα από τη Γαλλία έχει - τουλάχιστον μέχρι στιγμής - πάρει... κεφάλι. Ο καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Pierre et Marie Curie στο Παρίσι Λυκ Ντουέ και η ομάδα του ήταν οι πρώτοι που επέτυχαν προσφάτως να δείξουν ότι ερυθρά αιμοσφαίρια που παράγονται από βλαστικά κύτταρα μπορούν να επιβιώσουν εντός του ανθρωπίνου σώματος.
Αιμοδοσία self-service!
Οι ειδικοί δημιούργησαν ερυθρά αιμοσφαίρια από ενήλικα βλαστικά κύτταρα ενός ασθενούς και στη συνέχεια τα εισήγαγαν με επιτυχία στο σώμα του, αποδεικνύοντας ότι τα κύτταρα αυτά είχαν τις ιδιότητες των φυσικών ερυθρών αιμοσφαιρίων. Το επίτευγμά τους, που χαιρετίστηκε από τους ειδικούς του τομέα και όχι μόνο, δημοσιεύθηκε πριν από περίπου δύο μήνες στο επιστημονικό περιοδικό «Blood» (δημοσίευση 1η Σεπτεμβρίου). Ο ίδιος ο καθηγητής Ντουέ εξηγεί τη διαδικασία που ακολούθησε η ερευνητική ομάδα του: «Η μελέτη διεξήχθη σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση λάβαμε από δότη αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα (HSCs) από τα οποία μπορούν να προκύψουν όλοι οι τύποι κυττάρων του αίματος και καταφέραμε να παραγάγουμε εκατοντάδες εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια στο εργαστήριο. Η επιτυχία μας βασίστηκε στο ότι χρησιμοποιήσαμε συγκεκριμένους αυξητικούς παράγοντες οι οποίοι ρυθμίζουν τον πολλαπλασιασμό των βλαστικών κυττάρων και την ωρίμανσή τους ώστε να μετατραπούν σε ερυθρά αιμοσφαίρια. Εγχύσαμε τα κύτταρα αυτά σε ποντίκια και επιβεβαιώσαμε ότι μπορούν να ολοκληρώσουν τη διαδικασία ωρίμανσης και μετατροπής τους σε ερυθρά αιμοσφαίρια». Η δεύτερη φάση της μελέτης ήταν όμως και η πιο καθοριστική: «Επαναλάβαμε τη διαδικασία με χρήση HSCs που εξήχθησαν από έναν ασθενή. Μετά την καλλιέργεια των κυττάρων στο εργαστήριο τα επανεγχύσαμε στον οργανισμό του».
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, πέντε ημέρες μετά την έγχυση των κυττάρων η επιβίωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων ήταν της τάξεως του 94%-100%, ενώ 26 ημέρες αργότερα κυμαινόταν μεταξύ 41% και 63%. «Τα ποσοστά αυτά είναι πολύ θετικά, καθώς είναι συγκρίσιμα του μέσου χρόνου ημίσειας ζωής των φυσιολογικών ερυθρών αιμοσφαιρίων του ανθρώπινου οργανισμού» λέει ο καθηγητής και προσθέτει: «Η λογική μας είναι ότι, αφού δεν μπορούμε να υποκαταστήσουμε τη φύση, ας προσπαθήσουμε να τη μιμηθούμε για το καλό του ανθρώπου. Ισως μια ημέρα άτομα που έχουν ανάγκη μετάγγισης μπορούν να γίνουν δότες αίματος... του εαυτού τους».
Αίμα - μπαλαντέρ
Ο καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Pierre et Marie Curie στο Παρίσι Λικ Ντουέ είναι ο πρώτος ειδικός παγκοσμίως που εισήγαγε σε ασθενή «τεχνητά» ερυθρά αιμοσφαίρια που προέρχονταν από τα ίδια τα βλαστικά κύτταρά του Παρόμοια «βλαστοκυτταρική» στρατηγική με τους γάλλους συναδέλφους τους ακολούθησαν και ειδικοί από τα πανεπιστήμια του Μπρίστολ και του Εδιμβούργου, όπως ανακοίνωσαν την προηγούμενη εβδομάδα. Οι βρετανοί ερευνητές δίνουν ορίζοντα δεκαετίας για ευρεία χρήση της μεθόδου τους σε ανθρώπους αν όλα πάνε κατ' ευχήν με τις κλινικές δοκιμές που σχεδιάζουν να ξεκινήσουν μέσα στα επόμενα δύο με τρία χρόνια. Σημειώνουν ότι το «άγιο Δισκοπότηρο» για τους επιστήμονες που αναζητούν τρόπους δημιουργίας «τεχνητού» αίματος είναι η παραγωγή αίματος... εργαστηρίου που θα υπάρχει πάντα σε αφθονία, δεν θα συνδέεται με κινδύνους μετάδοσης λοιμώξεων και θα μπορεί να χορηγείται στον καθέναν, ανεξαρτήτως της ομάδας αίματός του. Οι ίδιοι έβαλαν ένα σημαντικό λιθαράκι προς αυτή την κατεύθυνση παράγοντας εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια από βλαστικά κύτταρα που είχαν ληφθεί από ανθρώπινο μυελό των οστών.
Αν και τα αποτελέσματά τους είναι ενθαρρυντικά, η πραγματικότητα δείχνει ότι η προσπάθειά τους πρέπει να ενταθεί, με δεδομένο ότι σε κάθε μετάγγιση αίματος περιέχονται περί τα 2,5 εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια. Ετσι, αναζητούνται επειγόντως καταλληλότερα κύτταρα που θα μπορούν να δώσουν πολύ μεγάλους αριθμούς ερυθρών αιμοσφαιρίων. Οι βρετανοί ερευνητές στρέφονται στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας προς τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα τα οποία είναι εύκολο να αποτελέσουν μια τέτοια πλούσια πηγή ερυθρών αιμοσφαιρίων λόγω του ότι πολλαπλασιάζονται σε μεγάλους αριθμούς. Θεωρούν ότι αν βρουν την κατάλληλη συνταγή ένα και μόνο έμβρυο πρώιμου σταδίου ανάπτυξης (στάδιο των τεσσάρων - πέντε ημερών) θα μπορούσε να προσφέρει τα απαιτούμενα ερυθρά αιμοσφαίρια για να καλυφθούν οι ανάγκες σε αίμα ολόκληρης της Βρετανίας επί ένα έτος!
Τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα βέβαια παρ' όλες τις τεράστιες δυνατότητές τους θεωρούνται από κάποιους «αμαρτωλά», αφού εγείρουν ηθικά ζητήματα περί καταστροφής εμβρύων για τη λήψη τους. Οι βρετανοί επιστήμονες προκειμένου να υπερπηδήσουν αυτόν τον σκόπελο τονίζουν ότι τα κύτταρα που θα χρησιμοποιούν θα λαμβάνονται από έμβρυα που θα έφθαναν ούτως ή άλλως στον κάλαθο των αχρήστων των κλινικών εξωσωματικής γονιμοποίησης ή από έμβρυα που θα δωρίζονται για ερευνητικούς σκοπούς.
Το μέλλον στον επαναπρογραμματισμό
Ωστόσο η πρόσφατη ευρωπαϊκή απόφαση που απαγορεύει την κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών στην ΕΕ σε ό,τι αφορά θεραπείες που βασίζονται σε εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα αποτελεί από μόνη της μια επιπλέον τροχοπέδη για τους επιστήμονες, που αναζητούν έτσι άλλα «αθώα» κύτταρα τα οποία θα τους προσφέρουν… ηθική αλλά και νομική κάλυψη. Μια τέτοια «αγία» (ως φαίνεται) οικογένεια κυττάρων είναι τα αποκαλούμενα κύτταρα iPS (induced pluripotent stem cells), τα οποία προκύπτουν από επαναπρογραμματισμό ενηλίκων κυττάρων ώστε να λαμβάνουν τις απεριόριστες δυνατότητες των εμβρυϊκών βλαστικών. Οπως είναι επόμενο, τα κύτταρα αυτά αποτελούν αντικείμενο έρευνας πολλών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των βρετανών ειδικών αλλά και της ομάδας από το Pierre et Marie Curie.
Ο καθηγητής Ντουέ δηλώνει στο «Βήμα» θιασώτης των iPS. «Πιστεύω ότι τα κύτταρα αυτά μπορούν να αποτελέσουν το μέλλον. Θα λαμβάνονται από ενηλίκους χωρίς να υπάρχουν οι ηθικές αντιρρήσεις που διέπουν τα κύτταρα εμβρύων και με χρήση των κατάλληλων τεχνικών θα μετατρέπονται στα κύτταρα που επιθυμούμε επιτρέποντας αλλογενείς μεταμοσχεύσεις. Δείξαμε ήδη από πέρυσι μέσω πειραμάτων στο εργαστήριο ότι κύτταρα iPS μπορούν να μετατραπούν σε ερυθρά αιμοσφαίρια. Δείξαμε επίσης ότι με χρήση ενηλίκων κυττάρων από μόλις τρεις δότες και με επαναπρογραμματισμό τους μπορούμε να δημιουργήσουμε ερυθρά αιμοσφαίρια που θα ανήκουν σε όλες τις ομάδες αίματος. Υπ' αυτή την έννοια τα κύτταρα iPS είναι ανώτερα των εμβρυϊκών βλαστικών, αφού με τα iPS μπορούμε να επιλέξουμε τον δότη, ενώ με τα εμβρυϊκά βλαστικά δεν είναι δυνατόν να τον επιλέξουμε».
Σύμφωνα με τον καθηγητή, αυτή τη στιγμή η ομάδα από το Παρίσι βρίσκεται σε διαδικασία βελτίωσης των μεθόδων της προκειμένου να καταφέρει να παραγάγει μεγαλύτερους αριθμούς κυττάρων του αίματος από τα επαναπρογραμματισμένα κύτταρα. «Αν όλα πάνε καλά ελπίζουμε να περάσουμε σε κλινικές δοκιμές της μεθόδου σε ανθρώπους μέσα στα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια με στόχο κάποια ημέρα να δημιουργηθούν τράπεζες κυττάρων iPS που θα αποτελούν και την πηγή για τη δημιουργία όλων των ομάδων αίματος. Εκτιμούμε ότι μέσα σε δέκα χρόνια η μέθοδος θα μπορεί να έχει ευρεία εφαρμογή παγκοσμίως προς όφελος των ασθενών. Μια εξέλιξη που θα είναι μάλιστα άκρως σημαντική για την Ελλάδα, όπου υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ατόμων με θαλασσαιμία που χρειάζονται συχνά μεταγγίσεις».
Οποιος... βλαστικός δρόμος και αν ακολουθηθεί τελικώς για την παραγωγή τεχνητών ερυθρών αιμοσφαιρίων, ένα είναι το σίγουρο: ότι δεν θα συνδέεται με φόβους καρκινογένεσης - πρόκειται για έναν κίνδυνο υπαρκτό σε ό,τι αφορά τις μελέτες στα βλαστικά κύτταρα. Και αυτό διότι τα ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν ένα μεγάλο πλεονέκτημα: δεν διαθέτουν πυρήνα και έτσι χάρη στην έλλειψη πυρηνικού DNA δεν είναι δυνατόν να γίνουν καρκινικά.
Πηγή
Τι θα λέγατε αν σας έλεγαν ότι κάποια ημέρα οι παγκόσμιες ανάγκες για αίμα θα αποτελούν παρελθόν; Οτι θα μπορείτε να γίνετε, σε περίπτωση που χρειαστεί, δότες αίματος του… εαυτού σας χάρη στα ίδια τα βλαστικά κύτταρά σας, ή ότι ένα δόλωμα των ψαράδων, μια φυτεία ρύζι ή ακόμη και ένα προϊστορικό μαμούθ θα είναι δυνατόν να αποτελέσουν την πηγή μιας μετάγγισης ζωής; Οχι, δεν είναι ψέμα, μιλάμε για πραγματικά... «τεχνητό» ανθρώπινο αίμα που σύμφωνα με τους ειδήμονες μπορεί να γεμίσει τους… ασκούς της σωτηρίας για εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Οι έρευνες είναι πυρετώδεις σε εργαστήρια ανά τον κόσμο. Και πώς θα μπορούσαν άλλωστε να μην είναι, αφού το κόκκινο υγρό που σηματοδοτεί τη ζωή είναι ολοένα πιο «δυσεύρετο»... Σήμερα απαιτούνται περισσότερες από 75 εκατομμύρια μονάδες αίματος δοτών για χρήση στα νοσοκομεία παγκοσμίως, αλλά η δωρεά αίματος συνεχώς μειώνεται. Ετσι οι ευφάνταστες έρευνες διαφορετικών ομάδων μάς κάνουν να ελπίζουμε ότι στο (όχι και τόσο μακρινό) μέλλον οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη μετάγγισης δεν θα ζουν με την αγωνία για την επιβίωσή τους στο… κόκκινο.
Ο ερευνητικός πυρετός για τη δημιουργία αίματος στο εργαστήριο έχει χτυπήσει... κόκκινο. Μια από τις κύριες στρατηγικές που ακολουθούνται για την παραγωγή «τεχνητών» ερυθρών αιμοσφαιρίων αφορά τα πολυσυζητημένα βλαστικά κύτταρα. Στην... πορφυρή βλαστοκυτταρική αρένα έχουν ριχθεί διαφορετικές ομάδες, όμως μια ομάδα από τη Γαλλία έχει - τουλάχιστον μέχρι στιγμής - πάρει... κεφάλι. Ο καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Pierre et Marie Curie στο Παρίσι Λυκ Ντουέ και η ομάδα του ήταν οι πρώτοι που επέτυχαν προσφάτως να δείξουν ότι ερυθρά αιμοσφαίρια που παράγονται από βλαστικά κύτταρα μπορούν να επιβιώσουν εντός του ανθρωπίνου σώματος.
Αιμοδοσία self-service!
Οι ειδικοί δημιούργησαν ερυθρά αιμοσφαίρια από ενήλικα βλαστικά κύτταρα ενός ασθενούς και στη συνέχεια τα εισήγαγαν με επιτυχία στο σώμα του, αποδεικνύοντας ότι τα κύτταρα αυτά είχαν τις ιδιότητες των φυσικών ερυθρών αιμοσφαιρίων. Το επίτευγμά τους, που χαιρετίστηκε από τους ειδικούς του τομέα και όχι μόνο, δημοσιεύθηκε πριν από περίπου δύο μήνες στο επιστημονικό περιοδικό «Blood» (δημοσίευση 1η Σεπτεμβρίου). Ο ίδιος ο καθηγητής Ντουέ εξηγεί τη διαδικασία που ακολούθησε η ερευνητική ομάδα του: «Η μελέτη διεξήχθη σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση λάβαμε από δότη αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα (HSCs) από τα οποία μπορούν να προκύψουν όλοι οι τύποι κυττάρων του αίματος και καταφέραμε να παραγάγουμε εκατοντάδες εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια στο εργαστήριο. Η επιτυχία μας βασίστηκε στο ότι χρησιμοποιήσαμε συγκεκριμένους αυξητικούς παράγοντες οι οποίοι ρυθμίζουν τον πολλαπλασιασμό των βλαστικών κυττάρων και την ωρίμανσή τους ώστε να μετατραπούν σε ερυθρά αιμοσφαίρια. Εγχύσαμε τα κύτταρα αυτά σε ποντίκια και επιβεβαιώσαμε ότι μπορούν να ολοκληρώσουν τη διαδικασία ωρίμανσης και μετατροπής τους σε ερυθρά αιμοσφαίρια». Η δεύτερη φάση της μελέτης ήταν όμως και η πιο καθοριστική: «Επαναλάβαμε τη διαδικασία με χρήση HSCs που εξήχθησαν από έναν ασθενή. Μετά την καλλιέργεια των κυττάρων στο εργαστήριο τα επανεγχύσαμε στον οργανισμό του».
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, πέντε ημέρες μετά την έγχυση των κυττάρων η επιβίωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων ήταν της τάξεως του 94%-100%, ενώ 26 ημέρες αργότερα κυμαινόταν μεταξύ 41% και 63%. «Τα ποσοστά αυτά είναι πολύ θετικά, καθώς είναι συγκρίσιμα του μέσου χρόνου ημίσειας ζωής των φυσιολογικών ερυθρών αιμοσφαιρίων του ανθρώπινου οργανισμού» λέει ο καθηγητής και προσθέτει: «Η λογική μας είναι ότι, αφού δεν μπορούμε να υποκαταστήσουμε τη φύση, ας προσπαθήσουμε να τη μιμηθούμε για το καλό του ανθρώπου. Ισως μια ημέρα άτομα που έχουν ανάγκη μετάγγισης μπορούν να γίνουν δότες αίματος... του εαυτού τους».
Αίμα - μπαλαντέρ
Ο καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Pierre et Marie Curie στο Παρίσι Λικ Ντουέ είναι ο πρώτος ειδικός παγκοσμίως που εισήγαγε σε ασθενή «τεχνητά» ερυθρά αιμοσφαίρια που προέρχονταν από τα ίδια τα βλαστικά κύτταρά του Παρόμοια «βλαστοκυτταρική» στρατηγική με τους γάλλους συναδέλφους τους ακολούθησαν και ειδικοί από τα πανεπιστήμια του Μπρίστολ και του Εδιμβούργου, όπως ανακοίνωσαν την προηγούμενη εβδομάδα. Οι βρετανοί ερευνητές δίνουν ορίζοντα δεκαετίας για ευρεία χρήση της μεθόδου τους σε ανθρώπους αν όλα πάνε κατ' ευχήν με τις κλινικές δοκιμές που σχεδιάζουν να ξεκινήσουν μέσα στα επόμενα δύο με τρία χρόνια. Σημειώνουν ότι το «άγιο Δισκοπότηρο» για τους επιστήμονες που αναζητούν τρόπους δημιουργίας «τεχνητού» αίματος είναι η παραγωγή αίματος... εργαστηρίου που θα υπάρχει πάντα σε αφθονία, δεν θα συνδέεται με κινδύνους μετάδοσης λοιμώξεων και θα μπορεί να χορηγείται στον καθέναν, ανεξαρτήτως της ομάδας αίματός του. Οι ίδιοι έβαλαν ένα σημαντικό λιθαράκι προς αυτή την κατεύθυνση παράγοντας εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια από βλαστικά κύτταρα που είχαν ληφθεί από ανθρώπινο μυελό των οστών.
Αν και τα αποτελέσματά τους είναι ενθαρρυντικά, η πραγματικότητα δείχνει ότι η προσπάθειά τους πρέπει να ενταθεί, με δεδομένο ότι σε κάθε μετάγγιση αίματος περιέχονται περί τα 2,5 εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια. Ετσι, αναζητούνται επειγόντως καταλληλότερα κύτταρα που θα μπορούν να δώσουν πολύ μεγάλους αριθμούς ερυθρών αιμοσφαιρίων. Οι βρετανοί ερευνητές στρέφονται στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας προς τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα τα οποία είναι εύκολο να αποτελέσουν μια τέτοια πλούσια πηγή ερυθρών αιμοσφαιρίων λόγω του ότι πολλαπλασιάζονται σε μεγάλους αριθμούς. Θεωρούν ότι αν βρουν την κατάλληλη συνταγή ένα και μόνο έμβρυο πρώιμου σταδίου ανάπτυξης (στάδιο των τεσσάρων - πέντε ημερών) θα μπορούσε να προσφέρει τα απαιτούμενα ερυθρά αιμοσφαίρια για να καλυφθούν οι ανάγκες σε αίμα ολόκληρης της Βρετανίας επί ένα έτος!
Τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα βέβαια παρ' όλες τις τεράστιες δυνατότητές τους θεωρούνται από κάποιους «αμαρτωλά», αφού εγείρουν ηθικά ζητήματα περί καταστροφής εμβρύων για τη λήψη τους. Οι βρετανοί επιστήμονες προκειμένου να υπερπηδήσουν αυτόν τον σκόπελο τονίζουν ότι τα κύτταρα που θα χρησιμοποιούν θα λαμβάνονται από έμβρυα που θα έφθαναν ούτως ή άλλως στον κάλαθο των αχρήστων των κλινικών εξωσωματικής γονιμοποίησης ή από έμβρυα που θα δωρίζονται για ερευνητικούς σκοπούς.
Το μέλλον στον επαναπρογραμματισμό
Ωστόσο η πρόσφατη ευρωπαϊκή απόφαση που απαγορεύει την κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών στην ΕΕ σε ό,τι αφορά θεραπείες που βασίζονται σε εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα αποτελεί από μόνη της μια επιπλέον τροχοπέδη για τους επιστήμονες, που αναζητούν έτσι άλλα «αθώα» κύτταρα τα οποία θα τους προσφέρουν… ηθική αλλά και νομική κάλυψη. Μια τέτοια «αγία» (ως φαίνεται) οικογένεια κυττάρων είναι τα αποκαλούμενα κύτταρα iPS (induced pluripotent stem cells), τα οποία προκύπτουν από επαναπρογραμματισμό ενηλίκων κυττάρων ώστε να λαμβάνουν τις απεριόριστες δυνατότητες των εμβρυϊκών βλαστικών. Οπως είναι επόμενο, τα κύτταρα αυτά αποτελούν αντικείμενο έρευνας πολλών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των βρετανών ειδικών αλλά και της ομάδας από το Pierre et Marie Curie.
Ο καθηγητής Ντουέ δηλώνει στο «Βήμα» θιασώτης των iPS. «Πιστεύω ότι τα κύτταρα αυτά μπορούν να αποτελέσουν το μέλλον. Θα λαμβάνονται από ενηλίκους χωρίς να υπάρχουν οι ηθικές αντιρρήσεις που διέπουν τα κύτταρα εμβρύων και με χρήση των κατάλληλων τεχνικών θα μετατρέπονται στα κύτταρα που επιθυμούμε επιτρέποντας αλλογενείς μεταμοσχεύσεις. Δείξαμε ήδη από πέρυσι μέσω πειραμάτων στο εργαστήριο ότι κύτταρα iPS μπορούν να μετατραπούν σε ερυθρά αιμοσφαίρια. Δείξαμε επίσης ότι με χρήση ενηλίκων κυττάρων από μόλις τρεις δότες και με επαναπρογραμματισμό τους μπορούμε να δημιουργήσουμε ερυθρά αιμοσφαίρια που θα ανήκουν σε όλες τις ομάδες αίματος. Υπ' αυτή την έννοια τα κύτταρα iPS είναι ανώτερα των εμβρυϊκών βλαστικών, αφού με τα iPS μπορούμε να επιλέξουμε τον δότη, ενώ με τα εμβρυϊκά βλαστικά δεν είναι δυνατόν να τον επιλέξουμε».
Σύμφωνα με τον καθηγητή, αυτή τη στιγμή η ομάδα από το Παρίσι βρίσκεται σε διαδικασία βελτίωσης των μεθόδων της προκειμένου να καταφέρει να παραγάγει μεγαλύτερους αριθμούς κυττάρων του αίματος από τα επαναπρογραμματισμένα κύτταρα. «Αν όλα πάνε καλά ελπίζουμε να περάσουμε σε κλινικές δοκιμές της μεθόδου σε ανθρώπους μέσα στα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια με στόχο κάποια ημέρα να δημιουργηθούν τράπεζες κυττάρων iPS που θα αποτελούν και την πηγή για τη δημιουργία όλων των ομάδων αίματος. Εκτιμούμε ότι μέσα σε δέκα χρόνια η μέθοδος θα μπορεί να έχει ευρεία εφαρμογή παγκοσμίως προς όφελος των ασθενών. Μια εξέλιξη που θα είναι μάλιστα άκρως σημαντική για την Ελλάδα, όπου υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ατόμων με θαλασσαιμία που χρειάζονται συχνά μεταγγίσεις».
Οποιος... βλαστικός δρόμος και αν ακολουθηθεί τελικώς για την παραγωγή τεχνητών ερυθρών αιμοσφαιρίων, ένα είναι το σίγουρο: ότι δεν θα συνδέεται με φόβους καρκινογένεσης - πρόκειται για έναν κίνδυνο υπαρκτό σε ό,τι αφορά τις μελέτες στα βλαστικά κύτταρα. Και αυτό διότι τα ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν ένα μεγάλο πλεονέκτημα: δεν διαθέτουν πυρήνα και έτσι χάρη στην έλλειψη πυρηνικού DNA δεν είναι δυνατόν να γίνουν καρκινικά.
Πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου