Τρύπα όζοντος πάνω από την Αρκτική

Η απώλεια όζοντος πάνω από την Αρκτική ήταν τόσο σοβαρή φέτος, που για πρώτη φορά οι επιστήμονες έκαναν λόγο για την ύπαρξη «τρύπας όζοντος», αντίστοιχης αυτής πάνω από την Ανταρκτική.
Η αρκτική «τρύπα» στο μέγιστο σημείο της έφθασε να έχει μέγεθος 2 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, δηλαδή μια έκταση περίπου πενταπλάσια της Γερμανίας. Η έκταση αυτή, κατά πολύ μεγαλύτερη από κάθε άλλη που έχει υπάρξει ποτέ πάνω από την Αρκτική, είναι περίπου ίδια με το μέγεθος που είχε η «τρύπα» του όζοντος της Ανταρκτικής στα μέσα της δεκαετίας του ΄80.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, που βασίστηκαν σε δορυφορικές μετρήσεις, υπήρξε σημαντική απώλεια όζοντος σε υψόμετρο 15 - 23 χιλιομέτρων, ενώ σε ύψος 18 - 20 χιλιομέτρων από το έδαφος, τουλάχιστον το 80% του όζοντος χάθηκε. Ο μήνας με τις μεγαλύτερες απώλειες ήταν ο Μάρτιος του 2011. Ως αιτία προβάλλεται ο ασυνήθιστα κρύος καιρός σε αυτό το υψόμετρο στην αρκτική στρατόσφαιρα, ο οποίος ευνόησε τη δημιουργία χημικών ουσιών του χλωρίου, οι οποίες καταστρέφουν το όζον. Οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι η κλιματική αλλαγή έχει παίξει ρόλο για αυτή την επιδείνωση των καιρικών συνθηκών στη στρατόσφαιρα της Αρκτικής.
Οι ερευνητές από πολλές χώρες, με επικεφαλής επιστήμονες του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης της NASA στις ΗΠΑ υπό την Γκλόρια Μάνεϊ, που δημοσίευσαν τη σχετική εργασία στο περιοδικό «Nature», σύμφωνα με το BBC, το Γαλλικό Πρακτορείο και το «New Scientist», θεωρούν αδύνατο, προς το παρόν, να προβλέψουν με βεβαιότητα αν τόσο μεγάλες απώλειες όζοντος θα επαναληφθούν.
Οι ερευνητές ανέφεραν ότι, ανάλογα με τις αρκτικές στρατοσφαιρικές συνθήκες, το μέγεθος και η θέση της «τρύπας» του όζοντος πάνω από την Αρκτική μεταβαλλόταν διαχρονικά, μετακινούμενη πάνω από την βόρεια και ανατολική Ευρώπη, τη Ρωσία και την Μογγολία. Μερικοί σταθμοί παρατήρησης στη βόρεια Ευρώπη και τη Ρωσία κατέγραψαν αυξημένα επίπεδα υπεριώδους-Β ηλιακής ακτινοβολίας, αλλά δεν είναι σαφές αν αυτό συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο για την υγεία.
Το στρώμα του όζοντος που βρίσκεται στην στρατόσφαιρα δρα σαν προστατευτική ασπίδα απέναντι στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου, που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος.
Στο μεταξύ, η «τρύπα» του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική έχει παραμείνει σχετικά σταθερή τα τελευταία χρόνια. Οι χημικές ενώσεις του χλωρίου διατηρούνται επί δεκαετίες στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, συνεπώς δεν αναμένεται το επίπεδο του όζοντος να αποκατασταθεί στα προ-βιομηχανικά επίπεδά του πριν τα μέσα του αιώνα μας.

Πηγή

Posted in: Περιβάλλον